“วันเพ็ญเดือนสิบสอง น้ำก็นองเต็มตลิ่ง พวกเราทั้งหลายชายหญิง สนุกกันจริงวันลอยกระทง” เมื่อเข้าสู่ช่วงเดือนสิบสอง เพลงนี้ก็จะดังนั้นให้ได้ยินในแทบจะทุกสถานที่ เมื่อถึงงานลอยกระทง เราต่างก็จะมองเห็นภาพโคมประทีปลอยอยู่บนท้องฟ้า มีการประดับประดาสถานที่สำคัญอย่างวัดวาอารามให้สวยงามเหมาะกับประเพณีวันลอยกระทง แม้ว่าวันลอยกระทงจะไม่ใช่วันหยุดราชการ แต่หลายหน่วยงานก็ให้ความสำคัญ มีการจัดประกวดนางนพมาศ จัดประกวดขบวนรถ รวมไปถึงจัดประกวดกระทงด้วย ซึ่งประชาชนทั่วไปก็ได้แสดงฝีไม้ลายมือในการตกแต่งกระทงกันแบบสุดฝีมือเลย วันนี้เรามาดูถึงความสำคัญของวันลอยกระทงกันเลยดีกว่า
วันลอยกระทง เป็นวันสำคัญวันหนึ่งของชาวไทย ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12 ตามปฏิทินจันทรคติไทย ตามปฏิทินจันทรคติล้านนา มักจะตกอยู่ในราวเดือนพฤศจิกายน ตามปฏิทินสุริยคติ ประเพณีนี้กำหนดขึ้นเพื่อเป็นการสะเดาะเคราะห์และขอขมาต่อพระแม่คงคา บางหลักฐานเชื่อว่าเป็นการบูชารอยพระพุทธบาทที่ริมฝั่งแม่น้ำนัมทามหานที และบางหลักฐานก็ว่าเป็นการบูชาพระอุปคุตอรหันต์หรือพระมหาสาวก สำหรับประเทศไทยประเพณีลอยกระทงได้กำหนดจัดในทุกพื้นที่ทั่วประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งบริเวณที่ติดกับแม่น้ำ ลำคลอง หรือ แหล่งน้ำต่าง ๆ ซึ่งแต่ละพื้นที่ก็จะมีเอกลักษณ์ที่น่าสนใจแตกต่างกันไป
ประเพณีลอยกระทงในแต่ละภาค
ภาคเหนือ นิยมทำโคมลอย เรียกว่า “ลอยโคม” หรือ “ว่าวฮม” หรือ “ว่าวควัน” ทำจากกระดาษบางๆ กระดาษที่ใช้ทำว่าว แล้วสุมควันข้างใต้ให้ลอยขึ้นไปในอากาศอย่างบัลลูน ประเพณีของชาวเหนือนี้เรียกว่า “ยี่เป็ง” หมายถึงการทำบุญในวันเพ็ญเดือนยี่
ภาคอีสาน ในอดีตมีการเรียกประเพณีลอยกระทงในภาคอีสานว่า สิบสองเพ็ง หมายถึงวันเพ็ญเดือนสิบสองซึ่งจะมีเอกลักษณ์แตกต่างกันออกไป เช่น จังหวัดร้อยเอ็ด มีชื่องานประเพณีว่า “สมมาน้ำคืนเพ็ง เส็งประทีป” ตามภาษาถิ่นมีความหมายถึงการขอขมาพระแม่คงคา ในคืนวันเพ็ญเดือนสิบสอง การประกวดประทีปโคมไฟและกระทงอันสวยงาม มีการจำลองแห่หัวเมืองสาเกตุนครทั้ง 11 หัวเมือง เป็นต้น
ภาคกลาง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา มีการจัดงานประเพณีลอยกระทงกรุงเก่าขึ้นอย่างยิ่งใหญ่บริเวณอุทยานประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยา ภายในงานมีการจัดแสดงแสง สี เสียง อย่างงดงามตระการตา อย่างกรุงเทพก็จะมีงานภูเขาทองเป็นรูปแบบงานวัด ที่ให้ชาวเมืองกรุงได้สัมผัสกับบรรยากาศเก่าๆ
ภาคใต้ อย่างที่อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา ก็มีการจัดงานอย่างยิ่งใหญ่ นอกจากนั้น ในจังหวัดอื่นๆ ก็จะจัดงานวันลอยกระทงด้วยเช่นกัน นอกจากนี้ในแต่ละท้องถิ่นยังอาจมีประเพณีลอยกระทงที่แตกต่างกันไป และสืบทอดต่อกันเรื่อยมา
เมื่อใกล้ถึงวันลอยกระทง หลายคนก็เป็นกังวลหาชุดลอยกระทงไม่ได้ จริงๆ แล้วชุดลอยกระทงก็สามารถสวมใส่ได้ทุกแบบ แนะนำว่าอย่าโป๊มากจนเกินไป เพราะบางสถานที่ลอยกระทงนั้นอยู่ในวัด จะต้องมีการแต่งตัวที่เหมาะสม หรือบางจังหวัดจัดงานโนจะเน้นให้ชุดลอยกระทงเป็นชุดไทย ก็สวยงามไปอีกแบบ อยากได้ชุดลอยกระทงแบบไหน เข้าไปซื้อได้เลยที่ Lazada มีชุดลอยกระทงสวยๆ มากมาย ตั้งแต่เด็กยันผู้ใหญ่เลย
